Bajka o diamenciku — jak prosty ritual w klasie zmienia poczucie własnej wartości u dzieci i dorosłych

„Bajka o diamenciku” 💎 stała się jednym z tych prostych narzędzi, które potrafią uruchomić głęboką zmianę. W tym artykule opowiem o pochodzeniu tej opowieści, o tym, jak Justyna Lewicka‑Szczęsna odkryła jej moc podczas zwykłej lekcji, jak wykorzystać ją w pracy z dziećmi i dorosłymi oraz jakie praktyczne ćwiczenia i uważne kroki pomogą usunąć „chusteczki” - czyli krzywdzące przekonania - które przykrywają nasz wewnętrzny diament. Jeśli jesteś nauczycielem, rodzicem, terapeutą lub po prostu kimś, kto chce lepiej zrozumieć siebie i wspierać innych - ten tekst jest dla Ciebie.

Spis treści

• Kim jest Justyna Lewicka‑Szczęsna - człowiek, nauczycielka, terapeutka
• Skąd wzięła się bajka o diamenciku? Opowieść z klasy
• Dlaczego ta prosta opowieść działa tak silnie?
• Elementy, które warto podkreślić w opowieści
• Praktyczne kroki: jak samodzielnie odkryć swój diament
• Techniki dodatkowe - ciało, teatr, arteterapia i kamishibai
• Ubiór, ciało i kobiecość - dlaczego sukienka może zmienić sposób odczuwania
• Metoda 5P - ustrukturyzowana praca z przekonaniami
• Jak rodzice mogą wykorzystać bajkę o diamenciku w domu?
• Scenariusz zajęć z wykorzystaniem bajki o diamenciku (dla nauczyciela)
• Jak budować bezpieczną przestrzeń - klucz do udanego przepracowania
• Kiedy sięgnąć po pomoc specjalisty?
• Typowe efekty pracy z bajką o diamenciku - czego możesz się spodziewać
• Przykłady z życia: małe zmiany, wielkie znaczenie
• Gdzie jeszcze można wykorzystać bajkę o diamenciku?
• Przestrogi i etyka - co warto mieć na uwadze
• FAQ - najczęściej zadawane pytania
• Wezwanie do działania - zacznij od jednego kroku

Kim jest Justyna Lewicka‑Szczęsna - człowiek, nauczycielka, terapeutka

W rozmowie ze mną Justyna przedstawia się nie przez listę certyfikatów, ale przez to, kim jest - człowiekiem, który uczy się zatrzymywać, doceniać chwile i wydobywać z nich wartość. Jednak jej droga zawodowa również ma tu znaczenie. Od 17 lat pracuje jako nauczycielka. Ukończyła pedagogikę i arteterapię - a to drugie pozwoliło jej łączyć metody twórcze z pracą z emocjami dzieci. W praktyce oznacza to, że Justyna potrafi tworzyć zajęcia, podczas których nie trzeba wszystkiego nazywać „po imieniu”: dzieci wyrażają uczucia przez rysunek, ruch, teatr i zabawę.

Justyna pracuje z dziećmi, z dorosłymi i z grupami, prowadzi warsztaty i kursy. Jej sposób pracy opiera się na prostocie, empatii i narzędziach, które łatwo zastosować zarówno w klasie, jak i w domu. To uczucie obecności i empatyczne prowadzenie sprawiły, że opowieść znana dziś jako Bajka o diamenciku zyskała taką siłę oddziaływania.

Skąd wzięła się bajka o diamenciku? - opowieść z klasy

Bajka o diamenciku nie powstała na zamówienie, nie była planowaną metodą. Narodziła się spontanicznie podczas jednych z lekcji - gdy Justyna stanęła przed grupą dzieci (trzecia klasa, dziewięcioletnie dzieci) i potrzebowała wypełnić nieplanowane 45 minut.

Usiedli w kręgu. Justyna poprosiła dzieci, by wyobraziły sobie moment, gdy przychodzą na świat jako czyste, krystaliczne diamenty - piękne, krystaliczne, nieskażone. Dzieci opisały siebie jako: czyste, piękne, jasne. Następnie Justyna dała dzieciom kawałki papieru - „chusteczki” - i poprosiła, aby symbolicznie przykryły diament różnymi zdaniami, które często słyszymy: „jesteś niewystarczająco dobra”, „nie zasługujesz”, „nie potrafisz”, „inny jest lepszy” itp.

To, co stało się dalej, zapadło Justynie w pamięć: dzieci zaczęły dosłownie układać swoje chusteczki i opowiadać o tym, co słyszały od dorosłych lub rówieśników. W sali pojawiła się cisza i autentyczne poruszenie 😢 to był moment, w którym Justyna poczuła, że nie może tego tak zostawić.

Gdy zapytała klasę, co można zrobić, by diament znów zabłysnął, dzieci zaproponowały: krzyczeć, dmuchać, tupnąć — bez efektu. Wtedy jeden z chłopców, Władek, powiedział coś prostego i mądrego: „Ściągać chusteczkę po chusteczce i zmieniać te słowa”. I zaczęli to robić. Każde dziecko podchodziło, zdejmowało swoją chusteczkę i mówiło: „Jesteś wystarczająca”, „Twoje zdanie jest ważne”, „Zasługujesz na miłość”. Powoli diament znów był odkryty.

Ten prosty rytuał, wykonany z uczuciem i autentycznością, stał się zalążkiem większego narzędzia - bajki o diamenciku - którą Justyna później opublikowała, opowiadała na warsztatach i wprowadziła do metod pracy z dziećmi i dorosłymi.

Dlaczego ta prosta opowieść działa tak silnie?

Istnieje kilka powodów, dla których Bajka o diamenciku trafia zarówno do dzieci, jak i do dorosłych:

• Prostota obrazu: diament i chusteczki to metafora czytelna dla każdego. Obraz jest prosty, a jednocześnie wielowarstwowy.
• Rytuał i emocje: opowieść jest opowiadana nie tylko słowami, ale też działaniem - przykrywanie i zdejmowanie chusteczek angażuje zmysły i emocje, co utrwala doświadczenie.
• Normalizacja uczuć: opowieść pokazuje, że wiele osób nosi podobne chusteczki, a to pomaga przestać czuć się „samemu” z problemem.
• Prawda i sprawczość: dzieci same odkrywają sposób na ściąganie chusteczek. To daje poczucie kontroli i sprawczości.
• Uniwersalność: każdy, niezależnie od wieku, może rozpoznać w sobie „diament” oraz „chusteczki” - to opowieść o nas wszystkich.

Elementy, które warto podkreślić w opowieści

Kiedy wykorzystasz Bajkę o diamenciku, pamiętaj o kilku ważnych elementach, które czynią ją skuteczną:

• Głos i intonacja - opowiadaj z sercem; Twoja autentyczność ma znaczenie.
• Ruch i gest - proś uczestników o fizyczne działanie (nakładanie/ściąganie chusteczek).
• Bezpieczeństwo - daj informację, że każdy decyduje, jak głęboko chce wejść w temat.
• Czas - po „odkryciu” diamentu warto poświęcić kilka minut na przebywanie w nowym przekonaniu (muzyka, cisza, sztuka).
• Refleksja - zachęć do dzielenia się uczuciami po ćwiczeniu, jeśli ktoś chce.

Praktyczne kroki: jak samodzielnie odkryć swój diament

Justyna sugeruje prosty zestaw działań, które każdy może wykorzystać, by zacząć ściągać własne chusteczki. Poniżej znajdziesz usystematyzowane kroki, nadające się do praktyki samodzielnej lub w pracy grupowej:

1. Zatrzymaj się i oddychaj: usiądź w ciszy na 5 minut. Skup się na oddechu. To przygotowanie do introspekcji.
2. Wypisz przekonania: na kartce zapisz to, co myślisz o sobie - „jestem głupia”, „nie zasługuję”, „jestem brzydka”, itp. Zobacz, skąd pochodzi każde z przekonań (kto to powiedział? kiedy?).
3. Zadawaj pytania: wybierz jedno przekonanie i zapytaj siebie: „skąd wiem, że to prawda?”, „czy to jest zawsze prawda?”, „co by było, gdyby to nie była prawda?”
4. Zdefiniuj alternatywne przekonanie: wybierz zdanie, które chcesz zainstalować w miejsce starego („Jestem wystarczająca”, „Moje zdanie ma znaczenie”).
5. Wejdź przez ciało: przyjmij postawę osoby, która wierzy w to nowe przekonanie - prosty krok, rozluźnione ramiona, spojrzenie, sposób chodzenia.
6. Zastosuj rytuał: stwórz symbol - diament i chusteczki - i przeprowadź symboliczne ściąganie chusteczek przy użyciu słów, muzyki lub ruchu.
7. Zakotwiczanie: powtarzaj nowe przekonanie codziennie przez 1–2 minuty z uczuciem (afirmacje, dziennik, obrazowanie).
8. Szukaj wsparcia: jeśli emocje są zbyt silne, skonsultuj się ze specjalistą (psycholog, terapeuta), który pomoże prowadzić bezpieczny proces transformacji.

Techniki dodatkowe - ciało, teatr, arteterapia i kamishibai

Justyna korzysta z wielu technik, łącząc je ze sobą. Oto kilka z nich i sposób ich wykorzystania w praktyce:

• Arteterapia: rysunek, malowanie, collage — dziecko lub dorosły tworzy obraz swojego „diamentu” i chusteczek. To pomaga nazwać i przeżyć emocje bez obowiązku werbalizacji.
• Drama i metoda Stanisławskiego: wchodzenie „przez ciało” w inne role - eksperyment z postawą, ruchem i głosem buduje nowe odczucia wewnętrzne.
• Kamishibai: teatr obrazkowy - drewniana skrzynka i wielkie karty z obrazami. Opowiadanie bajki przez Kamishibai daje dzieciom bezpośredni, magiczny odbiór historii.
• Muzyka i cisza: po ściągnięciu chusteczek warto dać czas na „bycie” w nowym przekonaniu - włączyć muzykę, tańczyć, rysować, medytować.
• Rytuał i symbolika: wykorzystanie przedmiotów (prawdziwy diamencik, kamyk, chusteczki) może wzmocnić odczucie rzeczywistości zmiany.

Ubiór, ciało i kobiecość - dlaczego sukienka może zmienić sposób odczuwania

Jednym z przykładów, który ja poruszyłem, jest praktyka eksperymentowania z ubiorami i ciałem - na przykład noszenie sukienki lub spódnicy. To może wydawać się powierzchowne, ale ma realny wpływ na pracę z wizerunkiem i poczuciem własnej wartości.

Zmiana stroju to konkretny sygnał dla ciała: inaczej chodzimy, inaczej się poruszamy, inaczej patrzymy. Też u Justyny i w jej pracy wielokrotnie pojawiają się historie kobiet, które zaczynają nosić sukienki, rozpuszczać włosy lub po prostu eksperymentować z wyglądem i tym samym zaczynają odczuwać większą spójność z wewnętrznym „ja”. To działanie integruje emocje, ciało i przekonania.

Metoda 5P - ustrukturyzowana praca z przekonaniami

Justyna opracowała własną, autorską metodę pracy z przekonaniami, nazwaną metodą 5P - każdy krok zaczyna się na literę „P”. Metoda jest prosta, praktyczna i łatwa do zastosowania przez nauczycieli, psychologów, trenerów oraz rodziców. Oto skrócony opis tej metody (sposób opisania wzorowany jest na praktycznych wskazówkach Justyny):

1. Poznaj - uświadom swoje przekonanie. Zanotuj je, nazwij uczucia z nim związane.
2. Pytaj - kwestionuj: „czy to jest prawda?”, „skąd to wiem?”, „czy zawsze tak jest?”
3. Przedefiniuj - stwórz alternatywne, wspierające przekonanie.
4. Przeżyj - użyj technik ciała, dramy, arteterapii, by doświadczyć nowego przekonania poprzez działanie.
5. Przygotuj - zakotwicz zmianę w codzienności: powtarzaj, stosuj przypomnienia, rytuały, afirmacje.

Metoda 5P jest na tyle elastyczna, że można ją zaadaptować do pracy z dziećmi (rysunek, wycinanki, krótka drama) i z dorosłymi (dłuższe ćwiczenia, refleksja, praca indywidualna). Justyna stosuje karty pracy, które ułatwiają wdrożenie tej techniki w szkołach i na warsztatach.

Jak rodzice mogą wykorzystać bajkę o diamenciku w domu?

Rodzice nie potrzebują specjalnych kwalifikacji, by opowiedzieć Bajkę o diamenciku swoim dzieciom. Wręcz przeciwnie - to właśnie rodzic, opowiadając z serca, zrobi to najpiękniej. Oto konkretne wskazówki:

• Nie musisz mieć książki - opowiedz bajkę własnymi słowami. Autentyczność jest ważniejsza niż perfekcja.
• Użyj prostych rekwizytów: skrawek papieru (chusteczki), mały kamyk (diament) lub coś błyszczącego z domu.
• Stwórz atmosferę: wyłącz telewizor, usiądź z dzieckiem, pozwól mu uczestniczyć w rytuale.
• Zadawaj pytania: co czujesz, gdy diament jest odkryty? Jakie chusteczki największym bólem są dla ciebie?
• Praktykuj regularność: powtarzaj opowieść co jakiś czas, wprowadzaj modyfikacje - w zależności od wieku dziecka.
• Pamiętaj o własnym procesie: opowiadanie tej bajki może uruchomić wspomnienia i emocje rodzica - to okazja do auto‑terapii lub sięgnięcia po pomoc, jeśli trzeba.

Krótka instrukcja dla rodzica (krok po kroku)

1. Przygotuj: kamyk, chusteczki, ciche miejsce.
2. Opowiedz: zacznij od obrazu dziecka jako diamentu.
3. Poproś: aby dziecko nazwało rzeczy, które przykrywają diament (słyszało wczoraj, w szkole).
4. (Za)Proponuj: by dziecko jedno po drugim zdejmowało chusteczki i zmieniało je na pozytywne zdania.
5. Poświęć czas: pobądźcie kilka minut w nowym przekonaniu (muzyka, rysunek, przytulanie).
6. Podsumuj: pochwal dziecko i zasugeruj, by zapamiętało nowe zdania jako swoje afirmacje.

Scenariusz zajęć z wykorzystaniem bajki o diamenciku (dla nauczyciela)

Jeśli jesteś nauczycielem i chcesz przeprowadzić zajęcia bazujące na Bajce o diamenciku, oto przykładowy scenariusz na 45–60 minut:

1. Wprowadzenie (5 min): krótka rozmowa o tym, co to jest wartość własna i dlaczego każdy jest wyjątkowy.
2. Wyobrażenie „narodziny diamentu” (5 min): poprowadź wyobrażenie, w którym każde dziecko jest czystym, krystalicznym diamentem.
3. Praca z chusteczkami (10 min): rozdanie kartek (chusteczek) - dzieci przypinają do swoich „diamentów” rzeczy, które je przykrywają (słowa, zdarzenia).
4. Burza mózgów: co możemy zrobić, aby odsłonić diament? (5 min) - zapisuj propozycje na tablicy.
5. Rytuał ściągania chusteczek (10–15 min): dzieci podchodzą, zdejmują chusteczkę, mówią nowe zdanie (wsparcie grupy).
6. Zakotwiczenie (5–10 min): muzyka, rysunek, krótka medytacja - „jak czuję się odkryty diament”.
7. Podsumowanie i zadanie domowe (5 min): poproś dzieci, by w domu opowiedziały rodzicom o diamencie i razem stworzyli listę wspierających zdań.

Jak budować bezpieczną przestrzeń - klucz do udanego przepracowania

Bezpieczeństwo emocjonalne jest fundamentem wszystkich działań. Oto praktyczne zasady, które warto wdrożyć:

• Wolność wyboru: nikt nie jest zmuszany do dzielenia się tym, czego nie chce.
• Zasada „nie radzenia”: nie dawajemy „naprawczych” rad - słuchamy.
• Poufność: to, co pojawia się w grupie, zostaje w grupie.
• Język wspierający: używamy zwrotów, które wzmacniają („Wierzę w ciebie”, „Dziękuję, że się podzieliłeś/aś”).
• Gotowość na emocje: planuj czas i przestrzeń na przeżywanie uczuć - łzy, cisza są naturalne.

Kiedy sięgnąć po pomoc specjalisty?

Chociaż Bajka o diamenciku jest potężnym narzędziem, nie zawsze wystarczy do pracy z głębokimi traumami i zaburzeniami. Warto skorzystać z pomocy profesjonalisty, jeśli:

• emocje są przytłaczające i uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie;
• pojawiają się myśli samobójcze lub skrajne zachowania;
• osoba doświadcza silnej depresji lub lęków;
• potrzebna jest specjalistyczna terapia (np. w przypadku traumy dziecięcej, PTSD).

Wsparcie psychologa, terapeuty czy pedagoga może być uzupełnieniem rytuału diamentu - pomoże bezpiecznie przepracować cięższe treści i wprowadzić długotrwałe zmiany.

Typowe efekty pracy z bajką o diamenciku - czego możesz się spodziewać

Praca z tą metaforą przynosi różnorodne efekty, często subtelne, ale trwałe:

• większe poczucie wartości i sprawczości,
• zmniejszenie wstydu i poczucia osamotnienia,
• poprawa relacji między dzieckiem a rodzicem (gdy rytuał jest powtarzany w domu),
• wzrost odwagi do mówienia o emocjach,
• zmiany w zachowaniu (np. większa aktywność, chęć eksperymentów z ubioriem czy sposobem bycia),
• u dorosłych: często otwieranie drogi do głębszej pracy terapeutycznej.

Przykłady z życia: małe zmiany, wielkie znaczenie

Justyna opowiadała o nauczycielce, która użyła bajki o diamenciku w klasie i później otrzymała informacje od rodziców, że dzieci wróciły do domu bardziej otwarte, rozmawiały o swoich uczuciach i prosiły rodziców o to, by z nimi pobyć i posłuchać.

Jak utrzymać efekt - praktyka i rytuały

Zmiana przekonań to proces. Oto praktyki, które pomagają utrzymać efekt po sesjach z diamentem:

• Codzienne mikro‑ćwiczenia: 2‑5 minut afirmacji rano lub wieczorem.
• Rytuały weekendowe: raz w tygodniu powtarzajcie bajkę w domu lub w grupie.
• Przypomnienia fizyczne: mały kamyk (diament) w kieszeni jako przypomnienie nowego przekonania.
• Dziennik wdzięczności: zapisuj trzy rzeczy, za które jesteś wdzięczny/a - to zmienia percepcję.
• Spotkania kontrolne: np. co miesiąc w grupie sprawdzajcie postępy, wspierajcie się.

Gdzie jeszcze można wykorzystać bajkę o diamenciku?

To narzędzie ma szerokie zastosowanie:

• szkoły podstawowe i przedszkola;
• warsztaty rozwojowe dla dorosłych;
• grupy wsparcia i kręgi kobiet;
• terapia indywidualna i rodzinne sesje wspierające;
• projekty profilaktyczne związane z przeciwdziałaniem przemocy rówieśniczej i cyberbullyingowi.

Przestrogi i etyka - co warto mieć na uwadze

Narzędzie jest potężne, ale wymaga odpowiedzialności prowadzącego. Kilka zasad etycznych:

• Nie wywołuj traum bez przygotowania - jeśli w grupie są osoby z historią traumy, zaplanuj wsparcie.
• Szanuj granice - nigdy nie zmuszaj do ujawniania bolesnych historii.
• Uważaj na grupową dynamikę - facilitacja wymaga uważności i świadomości reakcji grupy.
• Jeśli nie masz doświadczenia, zacznij od prostych wariantów i naucz się technik, zanim przejdziesz głębiej.

Dlaczego więc warto sięgnąć po bajkę o diamenciku

Bajka o diamenciku to nie tylko opowieść dla dzieci. To uniwersalny rytuał, który pozwala nazwać, zrozumieć i przekształcić krzywdzące przekonania. Dzięki prostocie obrazu, rytuałowi i emocjonalnej autentyczności działa głęboko i szybko - ale jednocześnie daje możność stopniowej pracy. Metoda 5P Justyny, techniki arteterapeutyczne, praca z ciałem i rytuały zakotwiczające sprawiają, że zmiana jest realna i utrzymywalna.

Jeżeli jesteś nauczycielem - spróbuj zastosować ten scenariusz w klasie. Jeżeli jesteś rodzicem - opowiedz bajkę swojemu dziecku i obserwuj, jak po kilku powtórzeniach coś się zmienia. Jeżeli jesteś osobą dorosłą, która sama nosi chusteczki - podejmij kilka prostych kroków: zatrzymaj się, zapytaj siebie, zdefiniuj nowe przekonanie i przeżyj je przez ciało. A jeśli potrzebujesz wsparcia - sięgnij po pomoc specjalisty.

Jak mówi Justyna: „Jeżeli istnieje na tym świecie jakikolwiek grzech, to jest nim niewiara w siebie”.

FAQ - najczęściej zadawane pytania

Wezwanie do działania - zacznij od jednego kroku

Jeżeli po przeczytaniu tego artykułu czujesz, że chcesz spróbować - zacznij od małego kroku. Opowiedz Bajkę o diamenciku swojemu dziecku lub grupie uczniów. Przygotuj jedną kartkę-papier jako chusteczkę i mały kamyk jako diament. Spędźcie razem 20–30 minut. Obserwuj uważnie reakcje, bądź obecny/a i dawaj przestrzeń emocjom. Jeśli poczujesz, że potrzebujesz wsparcia, poszukaj warsztatów Justyny lub lokalnego terapeuty.

Pamiętaj: zmiana to proces. Nawet najmniejsze ćwiczenia, powtarzane regularnie, potrafią przynieść trwałe efekty. Daj sobie i innym prawo do czasu, cierpliwości i łagodności. A jeśli chcesz, sięgnij po książkę lub opowiedz tę opowieść własnymi słowami - często autentyczność rodzica czy nauczyciela jest tym, co działa najmocniej.

Bajka o diamenciku to narzędzie, które łączy prostotę z głębią. Umożliwia zmianę sposobu myślenia przez działanie, angażuje ciało i emocje, a jednocześnie daje realne narzędzia do pracy z przekonaniami. Jeżeli chcesz dalej zgłębiać tę metodę, szukaj warsztatów prowadzonych przez osoby przeszkolone przez Justynę, korzystaj z metody 5P i wprowadzaj rytuały w swoim życiu. Każdy diament zasługuje na to, by zabłysnąć.

Dziękuję Justynie Lewickiej‑Szczęsnej za jej pracę i za to, że podzieliła się swoją historią oraz narzędziami. Jeśli chcesz podzielić się swoimi doświadczeniami z użycia Bajki o diamenciku, napisz o tym — Twoja historia może pomóc komuś innemu odkryć swój własny blask.

Do zobaczenia przy kolejnym tekście i nie zapomnij: zacznij od jednego małego kroku - opowiedz dziś jedną bajkę.

Gdzie znaleźć Justynę?

Instagram: @nauczyciel_na_medal_
Strona internetowa: www.nauczycielnamedal.pl

Home » Wiedza » Bajka o diamenciku — jak prosty ritual w klasie zmienia poczucie własnej wartości u dzieci i dorosłych